Në Zveçan, komunë kjo e banuar me shumicë serbe në veri të Kosovës, në një sipërfaqe prej 15 hektarësh, Serbia dhe Kisha Ortodokse Serbe janë duke e përfunduar ndërtimin e 300 njësive banesore në kuadër të vendbanimit “Lugina e Diellit”. Këto njësi banesore janë të destinuara për personat e zhvendosur nga Kosova, të komunitetit serb. Lidhur me ndërtimin e vendbanimit, që kap vlerën e rreth 14 milionë eurove, pak kush pranon që të flasë ose di të flasë.
Prishtina zyrtare thotë që nuk ka prova që ky vendbanim ka marrë lejet e nevojshme nga qeveria lokale.null
Çështja e kthimit të personave të zhvendosur pas luftës në Kosovë në vitin 1999, është temë e bisedimeve në dialogun ndërmjet Kosovës dhe Serbisë në Bruksel, për të cilën kryeministri i Kosovës, Avdullah Hoti, dhe presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, në takimin e 7 shtatorit, janë pajtuar, por nuk i kanë bërë të ditura detajet.
Në bazë të të dhënave të UNHCR-së, të vitit 2016, besohet që të zhvendosur jashtë Kosovës janë rreth 107 mijë njerëz, prej të cilëve 88 mijë në Serbi, më shumë se 1.400 në Mal të Zi dhe mbi 600 persona në Maqedoninë e Veriut.
Liljana Periq nga Fushë Kosova, në afërsi të Prishtinës, që nga viti 1999, bashkë me familjen e saj jeton si person i zhvendosur në Graçanicë, komunë kjo e banuar me shumicë serbe.
Në një bisedë me Radion Evropa e Lirë ajo thekson që banesa e saj në Fushë Kosovë është e uzurpuar. Ajo shton që u është drejtuar gati se të gjitha institucioneve kompetente, për ta ndihmuar lidhur me zgjidhjen e çështjes së banimit. Por, siç thotë ajo, deri më tash askush nuk ka dashur t’i dëgjojë problemet e saj.
Periq, gjithashtu, tregon që përfaqësuesit e Komisariatit për refugjatë dhe migrim të Republikës së Serbisë, si dhe përfaqësuesit e organeve të përkohshme komunale të Prishtinës, që funksionojnë në kuadër të sistemit të Serbisë dhe që nga autoritetet e Kosovës konsiderohen si institucione paralele, ditë më parë i kanë vizituar personat e zhvendosur në qendrën kolektive në Graçanicë. Kjo vizitë, sipas saj, ishte bërë për të regjistruar të gjithë ata që dëshirojnë të aplikojnë për njësi të banimit që po ndërtohen në kuadër të vendbanimit për të kthyerit, “Lugina e Diellit” në Zveçan.
“Pyetën se kush dëshiron që të aplikojë për atje. Unë u paraqita. Pse të mos shkoja të jetoj atje? A e dini ju se në çfarë kushtesh jetojmë ne këtu”, tha Periq.
